Cyfrowe aparaty rejestrują to co mają przed obiektywem dzięki matrycy, która zbudowana jest z wielu milionów czułych na światło punktów (pikseli). Fizyczny rozmiar pikseli jest różny, ale z reguły to kilka mikrometrów (jeden mikrometr to jedna tysięczna milimetra), przykładowo w aparacie Canon EOS 750D wynosi 3,7 mikrometra, zaś w Canon EOS 5D 8,4 mikrometra. Są to wyjątkowo małe elementy, bardzo gęsto umieszczone na małej płaszczyźnie. O ile w przypadku analogowych aparatów rolę tę pełniła klisza, która po każdym naświetleniu przewijała materiał światłoczuły i do naszej dyspozycji oddawana była następna, pusta klatka, o tyle w przypadku cyfrowego sprzętu jedna matryca rejestruje setki, tysiące, a czasami miliony zdjęć. Co, jeśli zarejestrowany obraz nie jest bez skazy? Jeśli zauważysz dziwne plamy na zdjęciach, możliwości jest kilka:
1. Brud na matrycy – jeśli na zdjęciach widać ciemne, okrągłe plamy o większej powierzchni (wiele pikseli), to znaczy, że mamy do czynienia z brudną matrycą. Tego typu plamy możemy usunąć we własnym zakresie. Jak czyścić matrycę opisaliśmy we wcześniejszym artykule “Czyszczenie matrycy”.

Czy czyszczenie jest wykonywane w ramach gwarancji producenta?
Nie, czyszczenie matrycy nie podlega warunkom gwarancji.
Zalecamy ostrożność podczas czyszczenia matrycy we własnym zakresie i zawsze zachęcamy do przekazania aparatu w celu czyszczenia do naszego serwisu, w ramach odpłatnej usługi.

2. Gorące piksele (hot pixels) – czyli jasne lub bardzo jasne, pojedyncze punkty (piksele), które pojawiają się na skutek przegrzania matrycy i wraz z jej ochłodzeniem znikają.

Kiedy pojawiają się gorące piksele?
Z reguły przy dłuższej pracy matrycy, a zwłaszcza przy długich czasach naświetlania – rzędu kilku, kilkudziesięciu sekund. Gorące piksele mogą się pojawić przy krótszych czasach, jeśli temperatura otoczenia jest wysoka, a aparat był intensywnie używany, np. podczas kręcenia filmów lub długich serii zdjęć.

Jak pozbyć się gorących pikseli?
Najlepszą metodą jest włączenie w aparacie redukcji zakłóceń długiego czasu naświetlania. Aparat, po wykonaniu zdjęcia, naświetla je raz jeszcze z zamkniętą migawką, dzięki czemu zbiera informacje o miejscu występowania gorących pikseli i automatycznie je redukuje. Nie jest to w stu procentach skuteczna metoda, dlatego dodatkowo warto wykonywać zdjęcia w formacie RAW (np.: CR2, NEF, ARW), a najpopularniejsze programy do obróbki (m.in.: Lightroom, CaptureOne, DxO OpticsPro) automatycznie usuną przegrzane piksele ze zdjęć.

Czy naprawa jest wykonywana w ramach gwarancji producenta?
Nie, ponieważ jest to naturalna specyfika działania matryc, która występuje tylko podczas intensywnego korzystania z aparatu.

3. Martwe piksele (dead pixels) – pojedyncza plama (piksel) koloru czarnego lub białego to prawdopodobnie martwy piksel. Niestety, w przeciwieństwie do gorących pikseli, martwe piksele same nie znikają, a ich pojawienie się może stanowić nie lada problem – zwłaszcza podczas kręcenia filmów.

Jak pozbyć się martwych pikseli?
Pikseli niestety nie da się wymienić, jak pojedynczej lampki na choince, ale jest ratunek dla naszych aparatów przez tzw. mapowanie. Nasz autoryzowany serwis posiada specjalistyczne oprogramowanie, dzięki któremu możemy rozpoznać i zlokalizować martwe piksele, a następne dokonać mapowania matrycy. Tego typu usługa jest wykonywana w ramach gwarancji producenta.
Niektóre aparaty posiadają wbudowaną funkcję mapowania matrycy. Jest to jednak rzadko spotykana opcja, dlatego informujemy, że poniższa instrukcja może nie przynieść zamierzonych efektów. Metodą tą jest aktywacja ręcznego czyszczenie matryc – co w przypadku niektórych modeli aparatów powoduje mapowanie, które może zredukować ilość martwych pikseli. By tego dokonać należy:

• zamiast obiektywu nałożyć dekielek (tzw. body cap) na bagnet aparatu,
  
• zasłonić wizjer – jeśli aparat posiada wizjer optyczny,
  ustawić aparat w tryb fotografowania P, A, S, M lub w przypadku aparatów firmy Canon: P, Tv, Av, M,
  
• w menu odszukać pozycję “czyszczenie matrycy” i, jeśli jest dostępna funkcja “ręczne czyszczenie”, wybrać ją i odczekać 30 do 60 sekund,

  
  

• wyłączyć aparat,
• ponownie uruchomić i sprawdzić efekty.

Jeśli jednak aparat nie posiada takiej funkcji lub powyższa instrukcja nie przyniosła efektów, zapraszamy do skorzystania z usług naszego serwisu, który dokona mapowania specjalistycznym oprogramowaniem dostarczonym przez producenta.

Czy naprawa jest wykonywana w ramach gwarancji producenta?
Tak. Usuwanie martwych pikseli podlega naprawie gwarancyjnej.

4. Zablokowane piksele (stuck pixels) – jeśli na zdjęciach pojawiają się pojedyncze piksele w kolorach RGB (czerwony, zielony, niebieski), są one jaśniejsze od sąsiadujących i nie zmieniają swojej pozycji na kolejnych zdjęciach, to prawdopodobnie są to zablokowane piksele. Takie piksele otrzymują prąd, ale zapisują niepoprawne informacje. Podobnie jak w przypadku martwych pikseli, pomóc może mapowanie matrycy. Instrukcję podaliśmy wyżej.

Czy naprawa jest wykonywana w ramach gwarancji producenta?
Tak, mapowania matrycy serwis dokonuje w ramach gwarancji producenta.

5. Przepalenia na matrycy
Najbardziej przykrym typem plam na zdjęciach są wypalone piksele i niestety są to zmiany nieodwracalne. Kolor takich plam może być różny, podobnie jak i rozmiar (od jednego do bardzo wielu pikseli). Mogą wyglądać jak na zdjęciu poniżej:

Jak nie przepalić matrycy w aparacie?
Przepalenia może dokonać wyjątkowo silna wiązka światła, np. laser czy skupione światło słoneczne.
Sporym zagrożeniem dla matrycy są miejsca, gdzie używa się laserów (np. dyskoteka, oświetlenie DJ na weselach, itp.). Równie niebezpieczne może okazać się fotografowanie teleobiektywem w kierunku słońca. Takie fotografowanie może mieć fatalne skutki, zarówno dla naszych oczu, jak i dla aparatów (m.in. dla matrycy, migawki, przysłony, itd.). Dlatego radzimy zachowanie ostrożności, ponieważ z pozoru niegroźna sytuacja może doprowadzić do nieodwracalnych zmian np. na matrycy.

Czy naprawa jest wykonywana w ramach gwarancji producenta?
Nie, ponieważ jest to uszkodzenie mechaniczne, wynikające z nieprawidłowego używania sprzętu.

Podsumowanie:

• plamy na zdjęciach to: brudna matryca, gorące piksele, martwe piksele, zablokowane piksele lub przepalenia na matrycy,
• gorące piksele to naturalne zjawisko i znika po ochłodzeniu, włączeniu redukcji zakłóceń lub jest automatycznie usuwane w trakcie obróbki plików RAW w najpopularniejszych programach,
• martwe piksele podlegają gwarancyjnej naprawie, przez tzw. mapowanie,
• zablokowane piksele mogą samoczynnie pojawiać się i znikać wraz z kolejnymi zdjęciami,
• przepalenia to uszkodzenie mechaniczne, wywołane silną źródłem światła.

Typów plam jest kilka, ale zdajemy sobie sprawę, jak trudne jest ich poprawne zdiagnozowanie. Nasz serwis posiada specjalistyczne oprogramowanie, które wykrywa i rozpoznaje problemy związane z pikselami, dlatego jeśli nie masz pewności, jakiego typu plamy są na zdjęciu, zalecamy wysłanie sprzętu do serwisu.